??TE GEZ?LECEK EN GÜZEL ANT?K KENTLER?M?Z...

[kardelen]

Theimussa (Kale ?skelesi-Üça??z) (Antalya-Demre)

Theimussa, Kekova yak?n?nda Üça??z Köyü’nün bulundu?u yerde do?al bir limand?r.Burada yüzey ara?t?rmas? ve arkeolojik kaz? yap?lmad???ndan kent ile ilgili bilgiler son derece s?n?rl?d?r. Yaln?zca köyün içerisinde bulunan bir kitabeden M.Ö.IV.yüzy?lda bu kentin tarihi ile ilgili bilgi edinebiliyoruz. Ayr?ca köy içinde antik ça?dan kalma mezar kal?nt?lar? ile söveleri ayakta kalan bir kap? ve yak?n?ndaki kayal???n üzerinde bir kulenin kal?nt?s? dikkati çekmektedir.

Antik iskelenin arkas?nda M.Ö.IV.yüzy?la tarihlenen ev tipi mezar?n üzerinde ç?plak bir erkek tasviri bulunmaktad?r. Bu mezar?n kitabesinden de bu mezar?n Kluwanimi’ye ait oldu?u ö?renilmektedir. Kentin çevresindeki mezarlar Helenistik ve Roma dönemine aittir.

[kardelen]

Kekova (Dolichiste) (Antalya-Demre)

Kekova Adas? ismini çevresindeki bölgeye de vermi?tir. Ancak bu ada depremler sonucu deniz alt?nda kalm?? ve buraya bat?k ?ehir ismi de verilmi?tir. Bu adan?n yak?n?nda Aperlai, bat?k Kent, Kaleköy’deki Simena, Üça??zdaki Theimussa, Gökkaya koyundaki Istlada isimli antik kentler bulunmaktad?r. Ayr?ca K?l?çl?’daki Apollonia Üça??z’a 2km. uzakl?kta Çevreli’deki Tybertissos kentleri de Kekova bölgesindeki di?er antik yerle?im alanlar?d?r. Bunlardan Tirmisin ovas?na hakim 365 m. yüksekli?inde bir tepenin üzerindeki Tyberissos antik kentinde çok say?da Lykia tipi lahitler ile güvercin yuvas? ?eklindeki Lykia kaya mezarlar? bulunmaktad?r. Bunlardan günümüze ula?an kal?nt?lar Helenistik ve Roma ça?lar?na tarihlendirilmektedir.

Akropolün tepesinde baz? yap? kal?nt?lar? ile güneyde Dor üslubundaki Apollon mabedi kal?nt?lar?ndan yararlan?larak Bizans döneminde bir kilise yap?lm??t?r. Çevreli Kapakl? aras?ndaki ?ni?dibi’de Istlada antik kenti bulunmaktad?r. Ne var ki bu küçük yerle?im alanlar?n?n bölgede siyasi bir etkinli?i olmad???ndan hepsi birle?erek bir bütün halinde Lykia birli?i içerisinde temsil edilmi?lerdir.

Kekova Adas? üzerinde Bizans devrinde yap?lm?? bir kilisenin apsidi ile kar??la??lm??t?r. Ayr?ca adan?n üzerinde baz? mimari kal?nt?lar çevreye da??lm?? durumdad?r.Burada yeterince bir yüzey ara?t?rmas? ve arkeoloji kaz?lar? yap?lmad???ndan bu konuda detayl? bilgi bulunmamaktad?r. Bugün tersane koyunun sa? taraf?nda deniz içerisinde kalm?? dükkanlar ile sol tarafta da ne olduklar? kesinle?meyen baz? yap? kal?nt?lar? görülebilmektedir. Büyük olas?l?kla bunlar, evlere ait temel kal?nt?lar?d?r.

Kekova bölgesindeki antik yerle?im alanlar?na ait, eski ça?larda kayalardan yontma yöntemi ile elde edilen büyük ta? bloklar?, Helenistik devirden itibaren çevredeki di?er kentlerde kullan?lm??t?r. Bu bak?mdan tarihte önemli bir liman olan bu yerle?im alan? ile ilgili kal?nt? ve buluntular günümüze ula?amam??t?r.

[kardelen]

Perge (Antalya-Serik)

Pamphylia’n?n önde gelen ?ehirlerinden biri olan Perge, Kestros (Aksu) Nehri’nin 4 kilometre bat?s?nda iki tepe aras?ndaki geni? bir ovan?n üzerinde kurulmu?tur.

?ehre giren bir ki?inin kar??la?t??? ilk bina, Kocabelen Tepesi’nin güney eteklerine in?a edilmi? Yunan-Roma tipi tiyatrodur. Yar?m daireden biraz daha büyük olan cavea (seyirci oturma yerlerinin bulundu?u alan), ortas?ndan geçen geni? bir diazomayla (yatay geni? basamak) ikiye ayr?lm??t?r. Toplam 13.000 ki?ilik tiyatro diazoman?n alt?nda 19, yukar?s?nda 23 oturma s?ras?ndan olu?ur. Roma tiyatrosu mimari kurallar?na uygun olarak, giri? ve ç?k?? yolu olarak kullan?lan tiyatro galerilerinde, izleyiciler diazomaya her iki uçtan, kemerli geçitlerden ve merdivenlerden geçerek her iki tarafta da bulunan paradoslardan (yan ç?k?? kap?lar?) ula??rlar ve buradan da oturacaklar? yerlere da??l?rlard?.

[kardelen]

Lissa (Lissai) (Antalya-Merkez)

Lissa, Lykia ile Karia bölgeleri aras?nda s?n?rda olup Kap?karg?n koyunun 3 km. güney-do?usunda, Karg?n gölünün ucundad?r.
Lissa ,Luwi dilinde “kayal?k” anlam?na gelen bir sözcüktür. Sadece Plinius ‘da ad? geçen Lissa ile ilgili antik yazarlar?n hiçbiri bilgi vermedikleri gibi yörede de herhangi bir ara?t?rma yap?lmam??t?r. Bu nedenle kent hakk?nda hiçbir bilimiz yoktur.

Günümüze yaln?zca Akropol tepesindeki ?ehir surundan kalan duvar parçalar? ve bunlar?n üzerinde Hellence yaz?l? birkaç yaz?t ve çevreye da??lm?? haldeki mimari parçalar gelebilmi?tir. Sur duvar?n?n üzerindeki onurland?rma yaz?tlar? M.Ö. III. yy. aittir ve Ptolemaios II ve Ptolemaios III’ün idaresinde oldu?u y?llara tarihlenmektedir. Kentin bulundu?u yer ile deniz aras?nda basit ,sarn?ç tipi birkaç mezar görülmektedir.

[kardelen]

Simena, Samaona (Kale) (Antalya-Ka?)

Simena, Ka?-Finike aras?nda, Kekova (Dolikhiste) adas?n?n kar??s?ndaki burunun ucunda, Kale köyünün bulundu?u yerdedir.
Simena Luwi dilinde “Ana Tanr?ça” anlam?nda bir sözcüktür.

Kentin tarihi ile ilgili bilgiler oldukça yetersizdir. Bununla beraber yöredeki baz? yaz?tlara dayanarak tarihinin M.Ö. IV. yy. indi?ini söylenebilir. Pilinius’un d???ndaki antik tarihçiler buradan söz etmemi?lerdir. Bir tetrapolis olu?turan Aperlai Birli?inin dört üyesinden biri de Simenad?r. Kent Roma döneminde önemli bir yerle?im yeridir.

Simena’n?n surlar? polygonal olarak son derece düzgün i?lenmi?tir. Mazgall? rampalar? ile antik yap? temellerinin üzerine oturan kalenin ne zaman yap?ld??? bilinmemekle beraber üzerinde Bizans devrine ait yap? izleri ve tamirler vard?r. Deniz k?y?s?nda,iskeleye yak?n bir yerde, kitabesinde ?mparator Titus Flavius Vespasianus’a (79-81) ithaf edildi?i yaz?l? olan bir hamam yer al?r.

Simena’da iç kaleye yak?n iki lahit dikkati çekmektedir. Bunlardan birisinin üzerindeki yaz?ttan “?dagros’un o?lu Mentor” ait oldu?u anla??lmaktad?r.Akropol’ün kayal?klar?na aç?lm?? çok say?da kaya mezar?ndan ba?ka etrafa da??lm?? bir halde lahit ve lahit parçalar? çoktur. Akropolün kuzeyindeki bu nekropol sahas?nda kayalara oyulmu? ev tipi mezarlar da bulunmakta olup baz?lar?n?n üzerinde kitabeleri vard?r. Akropolde 300 ki?ilik , yedi oturma s?ral? minik bir tiyatro kayalar?n içine oyularak yap?lm??t?r.

[kardelen]

Is?nda (Antalya-Ka?)

Is?nda, Ka?’?n merkez köylerinden Belendi’nin 3 km. güneyindeki tepenin yamaçlar?nda kurulmu?tur. Is?nda Luwi dilinde kutsal anlam?na gelen Sinda’dan gelmi? bir sözcüktür.Prof. Bilge Umar,Anadolu’da bu isimde ba?ka kentler de oldu?unu yazmaktad?r.

Is?nda’n?n ne zaman kuruldu?u ve tarihi konusundaki bilgi hemen hemen hiç yoktur. Belki de buras? bir yöneticinin ya?ad??? küçük bir Lykia köyü konumundayd?. Is?nda M.S. III.yy.da ?mparator Gordianus zaman?nda Aperlai, Simena ve Apollonia ile birlikte bir birli?in ba??da idi ve bu dört kent Lykia Birli?inde tek bir oya sahip olarak temsil edilmi?lerdir. Elimize geçen kitabelerden bu kentten resmi olarak “Is?nda’dan Aperlai’liler” diye söz edilmekte olup etnik isimlerinden bahsedilmemektedir.

Günümüze kenti ku?atan surlar?n çok az da olsa kal?nt?lar? kuzey ve kuzeydo?uda görülmektedir. Dü?ük kalitede bir duvar i?çili?i olan bu surlar?n geçen y?llar boyu tamir gördü?ü ta? dizilerinden anla??lmaktad?r. Surlar?n ortas?na yak?n bir yerdeki uzun bir yap?n?n temel izleri seçilirse de ne olduklar? anla??lamam??t?r. G.Bean bunun stoa’ya benzedi?ini söylerse de kesin bir karar getirmemektedir. Akropolde üzerinde Likçe yaz?lar?n bulundu?u iki ev tipi an?tsal mezar, yamaçlardaki Helenistik ve Roma lahitleri ve çok say?daki sarn?çlar d???nda Is?nda’dan günümüze pek bir ?ey gelmemi?tir.

[kardelen]

Gagai (Antalya-Finike)

Gagai, Finike körfezinin do?usunda, Khelidonia Burnu’nun (Gelidonya burnu) bat?s?ndaki Karagöz liman?n?n kuzeybat?s?nda idi. Bugünkü konumu ile Kumluca’n?n 10 km. güney-do?usundaki Yenice Köyü’nün 4 km. güneyinde küçük bir tepenin üzerinde idi.
Gagai Hellen dilinde “Gaga’n?n halk?” anlam?na gelmektedir. “Ga” kelimesi toprak anlam?na gelmektedir.

Kentin ad? ile ilgili iki mitolojik öykü vard?r. Birinci hikayeye göre yerle?ecek toprak arayan Rhodoslular buraya geldiklerinde yerli halka toprak istediklerini “ga,ga” (toprak,toprak) diye ba??rarak anlatm??lard?r. Bu istekleri kar??land???nda yeni kenti bu isimle tan?mlam??lard?r.

Di?er hikayeye gelince, Nemius isimli Rhodos’lu bir komutan Lykia ve Kilikyal? korsanlara kar?? bir sava? kazand?ktan sonra, bir f?rt?naya yakalan?r ve gemisi batma tehlikesi geçirir, tam bu esnada tayfalardan biri uzaktan karay? görünce “ga, ga” diye ba??r?r ve karaya ç?karak kurtulurlar. Bu iki hikayenin birle?ti?i ana nokta kenti Rhodoslular?n kurdu?una atfetmektir. Gerçekte ise antik tarihçilerin sözünü etmedi?i bu kentin ne zaman ve nas?l kuruldu?u bilinmemektedir.

Yörede yeterince ara?t?rma yap?lmam??t?r. Bu günkü konumuyla kent iki tepe üzerine yay?lm?? olup hangisinin akropol oldu?u anla??lamam??t?r. Bunlardan daha yüksek tepe üzerinde ?lk ça? surlar?ndan arta kalm?? küçük parçalar görülmektedir. Di?er tepede ise Bizans devri sur parçalar? dikkati çekerse de bunlar?n d???nda bir kal?nt?ya rastlanmam??t?r. Ancak 1960’l? y?llarda ba?ta tiyatro olmak üzere bir tak?m kal?nt?lar?n varl??? saptanm??, ancak bunlar?n ta?lar? yeni yap?lanmalar nedeniyle yerlerinden sökülmü?tür.

[kardelen]

Phaselis (Tekirova) (Antalya-Kemer)

Phaselis , Antalya’ya 35 km. uzakl?kta, Tekirova’n?n hemen yan? ba??ndaki antik bir kenttir. Phaselis, Hellen dilinde “Tanr? esirger” anlam?nda bir sözcüktür. Bilge Umar’a göre Luwi kökenli olup “deniz kentçi?i” anlam?ndaki “ Passala” dan gelir.

Buras? limanlar? ile ünlü bir kent olup, bunlar?n en büyü?ü yar?madan?n güney-bat?s?ndakidir ve bu liman?n giri?inde 200 m. uzunlu?unda bir de mendirek vard?r. Bugün bu mendire?in büyük bir bölümü sular alt?nda kalm??t?r. ?kinci liman? tiyatronun kuzey-do?usundad?r, bunun da bir mendire?i vard?r ve günümüze çok iyi bir durumda gelmi?tir. Üçüncü liman kuzeydeki geni? kumsaldad?r. Liman?n güneyindeki r?ht?m?n kal?nt?lar? göze çarparsa da buraya mendirek yap?lmam??t?r.

Phaselis’i ku?atan surlar?n kal?nt?lar? yar?madan?n güney-bat?s?nda görülmektedir. Bizans devrinde de onar?lan surlar eski özelliklerini hemen hemen bütünüyle yitirmi?tir.

[kardelen]

Akalissos (Asar Önü) (Antalya-Kumluca)

Antalya Körfezi’nin bat?s?nda, Kumluca’ya 23 km. uzakl?ktad?r. Idebessos antik kentinin 2 km. güney-do?usundaki ?ncir a?ac? köyünde, yedi pencere denilen yerdedir.

Eski Likya birli?inden geli?mi? olan Koinon’a dahil olan bir kent idi. Akalissos Luwi kökenli bir sözcük olup anlam? bilinmemektedir.
Kentin kurulu?u ile ilgili bilgilerimizin yetersizli?ine ra?men Hellenistik dönem örcesi var oldu?u san?lmaktad?r.

Tarihte isminin ilk geçi?i Roma dönemindedir. Ve bu dönemde kom?ular? olan ?debessos (Yenik??la-Badema?ac?) ve Kormos (Karabük) ile üç kent birli?ini (Sympoliteia) kurmu?lard?r. ?mparator III. Gordianus döneminde (M.S.238-244) sikke basm??t?r. Bu sikkelerin üzerinde kentin ismi yaz?l?d?r. Bizans devrinde ise Myra metropolitli?ine ba?l? bir piskoposluk merkezi olmu?tur.

Akalissos’dan günümüze yeterli bir kal?nt? gelememi?tir. Sadece sur parçalar?, Bizans devrine ait iki kilise kal?nt?s?, ?mparator Commodos’un (M.S.180-192) heykelinin kaidesi ve otuza yak?n lahit bugün görünürdedir. Yaln?z bu lahitler klasik Likya lâhitlerinden biraz farkl? bir görünümdedir. Üçgen al?nl?klar ve cephe giri?leri oldukça sadele?mi?tir...